Zindywidualizowane zarządzanie chorobą ma kluczowe znaczenie dla filozofii medycyny precyzyjnej, a czynniki genetyczne są często przywoływane w tej strategii w celu personalizacji opieki zdrowotnej. Przykładem potencjalnej użyteczności PRS w ustalaniu priorytetów interwencji terapeutycznych są ostatnie badania dotyczące PRS w ChNS z profilaktycznym stosowaniem terapii obniżających stężenie cholesterolu. Według US Preventive Services Task Force aktualne wytyczne dotyczące profilaktyki pierwotnej zawału serca zalecają rozpoczęcie przyjmowania statyn w małych lub umiarkowanych dawkach u osób w wieku od 40. do 75. roku życia, które posiadają co najmniej jeden czynnik ryzyka niepożądanego zdarzenia sercowo-naczyniowego (otyłość, cukrzyca, wysokie ciśnienie tętnicze krwi lub palenie tytoniu) i powyżej 10% 10-letniego bezwzględnego ryzyka niepożądanych zdarzeń sercowo-naczyniowych lub 7,5–10% 10-letniego bezwzględnego ryzyka niepożądanych incydentów sercowych (w tym przypadku ostateczna decyzja jest podejmowana na podstawie rozważenia potencjalnych szkód w porównaniu z korzyściami terapii statynami). W przypadku pierwotnej prewencji zawału serca mniej niż 2 na 100 osób przyjmujących statyny przez 5 lat uniknie zawału serca lub udaru mózgu.
Należy zauważyć, że metoda PRS w ChNS nie poprawia istotnie ogólnej stratyfikacji ryzyka wystąpienia zawału serca w całej populacji ogólnej, ale w połączeniu z kliniczną oceną ryzyka może zmodyfikować indywidulane ryzyko u niektórych osób. To z kolei może wpłynąć na podjęcie decyzji o rozpoczęciu terapii statyną w przypadku łącznego ryzyka wskazującego na wysokie zagrożenie wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych. Liczne badania wykazały, że PRS w ChNS są przydatne do identyfikacji niektórych osób z grupy wysokiego ryzyka, które odniosą większe korzyści z rozpoczęcia leczenia statynami niezależnie od ich wywiadu rodzinnego. Wykazano, że u pacjentów z należących od najwyższej grupy genetycznego ryzyka ChNS w oparciu o PRS występuje około 30% zwiększone ryzyko wystąpienia niepożądanego zdarzenia wieńcowego. Po rozpoczęciu leczenia statynami w profilaktyce pierwotnej osoby te osiągają około 45% zmniejszenie względnego 10-letniego ryzyka zawału serca lub zgonu związanego z ChNS. Wynik jest inny dla osób o średnim ryzyku wielogenowym, które osiągają około 25% redukcji ryzyka względnego, podczas gdy osoby z najniższym ryzyku genetycznym wykazują brak lub niewielką korzyść. Analizy post hoc z zakończonych badań klinicznych wskazują, że osoby z wysokim PRS w ChNS odnoszą największe względne i bezwzględne korzyści ze strategii obniżania poziomu cholesterolu LDL.
Wreszcie, PRS mogą być przydatne nawet w przypadku braku lub osobistej chęci uniknięcia profilaktycznych badań przesiewowych i interwencji terapeutycznych. W przypadku ChNS osoby z najwyższym wskaźnikiem PRS mają możliwość zrównoważenia znacznej części tego ryzyka poprzez utrzymywanie optymalnych nawyków związanych ze stylem życia, co zmniejsza ogólne ryzyko choroby o prawie 50%. Ponadto, w przypadku ChNS, PRS można wykorzystać do identyfikacji osób, które odniosłyby korzyści z intensywnej modyfikacji stylu życia, nadzoru obrazowego (w tym wczesnego wykonania np. tomografii komputerowej naczyń wieńcowych) i wczesnej intensywnej terapii statynami.
Metaanalizy dużych badań wykorzystujących analizy GWAS w populacjach pacjentów z ChNS pozwoliły na identyfikację wielu powszechnych wariantów genetycznych cechujących się małymi efektami związanymi z ryzykiem sercowo- naczyniowym. U młodych ludzi, przy braku czynników ryzyka w późniejszym życiu PRS może być najlepszym narzędziem do stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego, ale wskazania do leczenia zapobiegawczego we wczesnym okresie życia wciąż wymagają lepszego zdefiniowania. Młodsi pacjenci są mniej narażeni na czynniki środowiskowe i jeszcze nie rozwinęli znacznego obciążenia tradycyjnymi klinicznymi czynnikami ryzyka, pozostawiając genetykę jako główny czynnik ryzyka długoterminowego. Jednak wraz z upływem czasu kumuluje się ekspozycje związane ze stylem życia i klinicznymi czynnikami ryzyka, a ryzyko genetyczne staje się względnie mniej istotne. Podobnie, gdy ryzyko sercowo-naczyniowe jest wysokie lub dana osoba już cierpiała z powodu zdarzenia sercowo-naczyniowego PRS dostarcza niewiele informacji do stratyfikacji leczenia. Z drugiej strony wśród u osób w średnim wieku z łagodnymi czynnikami ryzyka ChNS PRS przynosi dodatkowe korzyści kliniczne u 10% badanych. Jeśli dana osoba zdecyduje się na badanie genetyczne, takie macierze obejmują również geny związane z różnymi innymi powszechnymi stanami, w tym rakiem prostaty, piersi i okrężnicy, a zatem mogą dostarczyć informacji predykcyjnych wykraczających poza ryzyko ChNS.
Opracowane na podstawie: AragamKG,DobbynA,JudyR,etal.Limitations of contemporary guidelines for managing patients at high genetic risk of coronary artery disease. J Am Coll Cardiol. 2020;75(22):2769-2780.
Opracowane na podstawie: MegaJL,StitzielNO,SmithJG,etal.Genetic risk, coronary heart disease events, and the clinical benefit of statin therapy: an analysis of primary and secondary prevention trials. Lancet. 2015;385 (9984):2264-2271 Khera AV, Emdin CA, Drake I, et al. Genetic risk, adherence to a healthy lifestyle, and coronary disease. N Engl J Med. 2016;375(24):2349-2358.