W 2021 roku Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne opublikowało wytyczne dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego. Do głównych czynników ryzyka zaliczono palenie papierosów, wysokie ciśnienie tętnicze krwi, cukrzycę oraz wysokie stężenia aterogennej apolipoproteiny B (apoB).
ApoB to główna apolipoproteina w cholesterolu LDL (lipoproteiny niskiej gęstości) oraz w lipoproteinach bogatych w trójglicerydy. Liczne badania genetyczne, obserwacyjne i interwencyjne wykazały przyczynową rolę LDL-C i innych cząsteczek lipoprotein zawierających apoB w ryzyku rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Większość czynników ryzyka jest modyfikowalnych, a przejście na zdrowszą dietę opartą na produktach roślinnych może bezpośrednio zmniejszyć ryzyko sercowo-naczyniowe poprzez korzystny wpływ na obniżenie aterogennych lipoprotein, ciśnienia krwi oraz stężenia glukozy we krwi.
Ostatnio opublikowane badania wskazują, że diety wegetariańskie i wegańskie były związane z obniżeniem stężenia całkowitego cholesterolu (TC) o około 7%, cholesterolu LDL o około 10% oraz ApoB o 14%. Wyniki dotyczące TC i LDL-C są zgodne z wynikami obserwowanymi dla apoB. Warto zwrócić uwagę, że stężenie apoB jest parametrem pozwalającym na szacunkowe określenie całkowitej ilości aterogennych cząsteczek lipoprotein we krwi. LDL jest najobfitszą cząsteczką lipoproteiny zawierającej apoB we krwi, a zatem redukcja cholesterolu, szczególnie LDL-C, spowoduje obniżenie stężenia apoB, co zostało wykazane we wspomnianej meta-analizie.
Są to ważne i nowatorskie odkrycia, ponieważ inne cząsteczki lipoprotein zawierające apoB, takie jak lipoproteiny bardzo niskiej gęstości, lipoproteiny pośredniej gęstości oraz lipoproteina(a), również wykazują zdolności aterogenne. Kwantyfikacja wpływu różnych diet na poziomy apoB daje nam więc bardziej bezpośrednią ocenę zdolności diet opartych na roślinach do zmniejszenia obciążenia miażdżycowego niż pomiary konkretnych lipidów lub cząsteczek lipoprotein.
Opracowano na podstawie: https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehad211